Wie was de Einstein van het brood?

Van wilde wortelstokken tot veredeld graan

Wie was de Einstein van het brood? Wanneer heeft een homo sapiens moeder voor het eerst haar kinderen getrakteerd op een heerlijke verse boterham? We weten het niet, want het gebeurde lang voordat mensen hun geschiedenis opschreven, waarschijnlijk al zo’n dertigduizend jaar geleden. Pas veel later zijn in het oude Egypte afbeeldingen van broodbereiding terug gevonden bij het graf van de in 1163 v.Chr vermoorde farao Ramses III. Toen had brood al een heel lange ontwikkeling achter de rug.

Archeologen hebben in het Midden-Oosten ruim dertigduizend jaar oude sporen van ongezuurd brood aangetroffen. Het waren zetmeelkorrels van wortelstokken van riet, op stenen met primitieve vijzels fijn gestampt. Omdat de wortelstokken giftig waren werden ze volgens de hedendaagse onderzoekers waarschijnlijk eerst geschild, geplet en vervolgens gekookt.

Zaden van Hagia-Sophia kruid

Opgravingen in Çatal Höyük (in het huidige Turkije) hebben aangetoond dat het brood in deze regio in ieder geval al bereid werd vòòr er sprake was van gecultiveerde landbouw. De gebruikte wortelstokken kwamen uit de wilde natuur. En als smaakverbeteraars verwerkte men zaden van het Hagia-Sophia kruid. Wat tevens het oudste bewijs is van het gebruik van specerijen.

Nog ouder zijn de restanten van een broodachtige producten van wilde granen, bijna vijftienduizend jaar geleden bereid door Natufiaanse jager-verzamelaars die in de streken van het huidige Jordanië leefden. Maar het zou nog lang duren voordat in het stenen tijdperk boeren begonnen met de teelt van veredelde graansoorten voor broodbereiding.

Thuisbakker met eerlijke producten

Aan het begin van de landbouw rond 8000 v.Chr. komt in de vruchtbare streken van het Midden-Oosten het zetmeel voornamelijk uit graankorrels. Tijdens de oudheid, met de komst van mediterrane beschavingen (Sumerisch, Egyptisch, Grieks en Romeins) loopt de geschiedenis van brood parallel met de evolutie van hulpmiddelen en werktuigen, zoals de molensteen en de oven.

Daarna zal brood zich geleidelijk ontwikkelen tot een van de belangrijke voedingsmiddelen ter wereld, met steeds meer variaties, tot het dagelijkse brood zoals we dat in onze moderne tijd kennen. Broodbakken wordt een professie, in belangrijke mate tegenwoordig ook in geïndustrialiseerde vorm als fabrieksbrood.

Met als krachtige en prachtige reactie daarop vandaag de dag de thuisbakker die terugkeert naar de ambachtelijke bereiding. Die met eerlijke, biologische producten weer het heft in eigen hand neemt. Zelf brood maken, dagelijks vers. Smakelijk en puur gezond.

De zure bakker