Brood als offer voor de goden

Brood als offer voor de goden

De kunst van broodbereiding verspreidde zich in de laatste duizend jaar v.Chr. over de landen rond de Middellandse Zee. Egyptische technieken werden verfijnd met lokale ingrediënten. In Mesopotamië – het huidige Irak en Syrië – bakte men ongezuurde pasteitjes op de hete ovenwand. In het Gilgamesh-epos, een van de oudste bekende verhalen, kneedde een bakker voor een godin “brood gebakken onder de as” — een vroeg voorbeeld van brood als offer.

Op kleitabletten uit Zuid-Mesopotamië zijn recepten gevonden van meer dan tweehonderd soorten brood. Die vermeldden niet alleen het soort meel, maar ook de kneedmethodes, baktechnieken en presentatievormen. Ingrediënten als pistachenoten, gedroogde vijgen en rozijnen maakten het brood niet alleen voedzaam maar ook feestelijk.

De trechtermolen van Olynthe

De oude Grieken maakten van broodbakken een echt ambacht. Ze gebruikten niet alleen tarwe, maar ook spelt en gisten uit wijn om het deeg te laten rijzen — een vroege vorm van fermentatie die we nu herkennen in het werken met een zuurdesem starter kit. Rond 500 v.Chr. ontwikkelden ze de zogenaamde trechtermolen van Olynthe, een baanbrekende innovatie die het zware werk van de molenaar sterk verlichtte.

De Romeinen namen veel technieken van de Grieken over. Hun broden werden gemaakt met tarwe, gerst en spelt, op smaak gebracht met honing of kaas. Gisting gebeurde met schuim van graandranken, een voorloper van de fermentatietechnieken die we nu nog toepassen bij een zuurdesembrood recept. Zo groeide het broodbakken uit tot een geprofessionaliseerd vak, ondersteund door technische innovaties en eeuwenlange traditie.

Gratis brood voor arme Romeinen

Onder keizer Trajanus (98–117 na Chr.) werd een college van molenaars en bakkers opgericht om de groeiende bevolking van Rome van brood te voorzien. Grote bakkerijen met steenovens verschenen overal in de stad. Het thuisbakken verdween naar de achtergrond — bakker zijn werd een echt beroep. Romeinse bakkers markeerden hun broden met initialen om zich te onderscheiden.

Rijke Romeinen aten wit, luchtig brood in de vorm van sterren, vogels of ineengevlochten ringen. Armen kregen zwaar brood van zemelen of gerst. Soms werd gratis brood uitgedeeld om onrust en hongeropstanden te voorkomen. Wie vandaag de dag zelf brood wil bakken zoals vroeger, doet dat het best met een compleet zuurdesem pakket, inclusief alle tools en ingrediënten.

De zure bakker

Wil je zelf aan de slag met zuurdesem?

Bekijk onze zuurdesem starterkits – perfect voor beginners en thuisbakkers.”